NHỮNG CÂU HỎI THƯỜNG GẶP TRONG VIỆC CHO RÙA ĂN

Nội dung và hình ảnh đều lấy từ trang TortoiseTrust.org: (Phần dịch của Putabonita của diễn đàn bò sát AQP).


H: Tôi biết là cần phải cung cấp canxi cho rùa, nhưng tôi có thể dùng vỏ trứng không? Tôi đọc được ở đâu đó nói rằng đây là nguồn cung canxi rất tốt.

Đ: Trong thực tế, vỏ trứng không phải là 1 nguồn cung canxi tốt. Nó có thể làm rùa của bạn bị ngộ độc do vi khuẩn Salmonella Có một nguồn cung canxi tốt và an toàn hơn rất 

nhiều , đó là canxi cacbonat. Thứ này ở dạng cục, thô, có thể kiếm được rất dễ rất rẻ, ở những cửa hàng thức ăn vật nuôi. Bạn cũng có thể sử dụng những loại bột bổ sung canxi thêm vào thức ăn, hay bất kì loại thức ăn bổ sung nào cho bò sát không có Phốt pho. Tôi nhấn mạnh rằng hãy TRÁNH SỬ DỤNG TRỨNG GIA CẦM
(khi trứng bị hư thối do khuẩn salmonella sẽ tạo ra khí H2S có mùi đặc trưng mà ta vẫn gọi là mùi trứng thối).

H: Nếu rùa Địa Trung Hải và rùa Hoang mạc không ăn thịt, vậy chúng lấy đâu ra chất đạm (protein)? Tôi tưởng ít nhất chúng cũng phải cần một chút thịt trong khẩu phần ăn thì mới có đủ đạm để sống?

Đ: Bản thân các loại hoa, lá cây, hạt và cỏ chứa đã có hàm lượng đạm hoàn hảo, nhất là với bọn rùa có đường tiêu hóa lên men chậm này. Bạn thử nghĩ về những động vật có vú lớn như voi hay hươu cao cổ xem. Chúng cũng là những loài ăn cỏ và dễ dàng đáp ứng được nhu cầu chất đạm cho bản thân chỉ từ những loại cây, lá mà chúng ăn. Người ta hay hiểu nhầm rằng Thịt = Đạm và Rau củ = Không Đạm. Điều này hoàn toàn không đúng. Một vài loại rau củ thậm chỉ còn có hàm lượng cao đến mức đáng nguy hiểm đối với loài rùa. Cá biệt như cỏ linh lăng, giá đỗ và các loại đậu, đỗ là quá giàu đạm, càng không nên dùng.

H: Tôi dùng đậu phụ để thêm đạm cho rùa được không? Vì nó cũng làm từ thực vật mà.

Đ: Không. Nó quá giàu đạm, và cũng quá nhiều axit phytic. Hơn nữa, đậu phụ quá dễ tiêu hóa và hấp thu nên thậm chí còn hại cho rùa hơn cả các loại đậu, đỗ. Nếu rùa của bạn đã được lên khẩu phần ăn “chuẩn” thì không cần những phần “thêm” kiểu này. Hại nhiều hơn lợi đấy.
H: Tôi có một cuốn sách dạy tôi cho rùa ăn pho-mát và trứng luộc. Thế có được không ạ?

Đ: Bạn có thể chỉ cho tôi xem, trong tự nhiên, lũ rùa kiếm trứng luộc và pho-mát từ chỗ nào không? Không, đừng bao giờ nên cho rùa ăn những thứ đó. Pizzar, burger, kem, bánh mì, sữa, bánh rán, thức ăn cho khỉ, dầu thực vật hay bất kí thứ gì nằm trong hàng chục những thứ không có trong tự nhiên và không hề thích hợp, dù được sách báo hay 1 trang web ất ơ nào đó khuyên dùng, cũng đều xếp vào 1 loại: không cho rùa ăn. Nếu những thứ gì mà trong tự nhiên con rùa đã không ăn, thì khi nuôi nhốt, chẳng có lý do gì, ta lại cố tình mời mọc nó những thứ đó hay tương tự cả. Điều này là không cần thiết và trong đa số trường hợp, hại nhiều hơn lợi.

H: Con rùa nhà tôi có 1 cái gì đó trắng trắng ra cùng với nước tiểu. Người ta bảo tối thế có nghĩa là rùa đã phải ăn quá nhiều canxi rồi – điều này có đúng không?

Đ: Không. Chắc chắn là không. Đấy là axit uric, chẳng liên quan gì đến canxi hết. Chỉ là sản phẩm phụ trong quá trình chuyển hóa chất đạm, xảy ra ở bò sát và chim. Nếu chất trắng đó đặc và dày, có thể báo hiệu 1 trong 2 điều: thực đơn của rùa đã quá nhiều đạm, hoặc nó khử nước (dehydration trong nguyên văn, mình cũng ko hiểu rõ). Đây là hiện tượng thường thấy, nhưng nếu quá nhiều thì bạn cần quan tâm xem xét và thay đổi cách chăm sóc rùa của mình.

H: Thay vì dùng canxi bổ sung, tôi có thể đảm bảo lượng canxi cần thiết cho rùa bằng cách chỉ chọn dùng những loại rau củ quả có hàm lượng canxi : phốtpho lớn hơn 2:1 không??

Đ: Về lý thuyết, có thể. Thực tế, dù sao thì…, chắc là không thể rồi. Cái khó là làm thế nào biết được những thứ mà bạn đã chọn liệu có chứa đủ mức canxi như bạn mong muốn, như bảng thống kê hàm lượng dinh dưỡng nói không? Những thống kê này ko thể phân tích tính toán cụ thể cho từng cây thu hoạch, nên dù cầm cái bảng trong tay thì bạn cũng ko thể biết được 2 mớ cải mới mua hồi chiều có chứa bao nhiêu canxi đâu nhé. Về lý thuyết,những bảng thống kê hàm lượng dinh dưỡng có vẻ ổn, nhưng thực tế chúng chỉ cung cấp con số trung bình xấp xỉ thôi, sai lệch có thể vài %, vài trăm %, thậm chí vài nghìn (tức là sai lệch hàng chục lần). Chắc chắn tôi sẽ không khuyên bạn dựa hoàn toàn vào loại thông tin “trung bình xấp xỉ” này để chăm sóc dinh dưỡng cho người cũng như rùa. Bổ sung canxi cacbonat là phương pháp an toàn 100%, đảm bảo chỉ số canxi cho rùa khôn lớn.

H: Tại sao tôi nên chọn dinh dưỡng bổ sung “không phốtpho” hơn là những loại có tỉ lệ Canxi : phốtpho = 2:1?? Phốtpho cũng quan trọng lắm chứ??

Đ: Đúng, rất quan trọng. Và nó cũng rất phong phú và đầy đủ hàm lượng trong các loại rau rồi, không cần phải bổ sung thêm nữa. Canxi mới là thứ thiếu nghiêm trong trong các khẩu phần ăn toàn rau. Nếu sử dụng dinh dưỡng bổ sung có tỉ lệ Ca:P = 2:1, bạn chỉ làm tăng hàm lượng Canxi VÀ Phốtpho trong cơ thể rùa, trong khi cái ta cần là giữ cơ thể rùa có tỉ lệ tối thiểu là 2 phần Canxi cho 1 phần Phốtpho. Tối thiểu, chứ ko phải tối ưu nhé. Cá nhân tôi luôn hướng tới những thứ có tỉ lệ 3:1. Còn trong tự nhiên, loài rùa tự tìm những thứ có tỉ lệ 5:1 hoặc hơn nữa kìa.

H: Chỉ dùng canxi cacbonat thôi đã ổn chưa?? Có cần quan tâm thêm về những nguyên tố vi lượng khác không?

Đ: Bổ sung canxi cacbonat là một cách an toàn để tránh việc thiếu canxi (miễn là rùa đã có đầy đủ vitamin D3) và hàm lượng đạm trong khẩu phẩn ăn là trong mức cho phép. Bạn hỏi rất đúng, chỉ dùng canxi cacbonat sẽ ko tránh được việc thiếu những nguyên tố vi lượng khác. Đây chính là lý do mà tại sao ngoài việc dùng canxi cacbonat hàng ngày, chúng ta lại phải dùng thêm những loại thuốc bổ sung khoáng chất khác nữa. Những thuốc này chứa rất nhiều những nguyên tố vi lượng mà bữa ăn hàng ngày có thể ko cung cấp cho rùa. Những loại thuốc tiêu biểu là Miner-All và Nutrobal. Tôi dùng những loại ngày vài lần một tuần, và nhìn chung ko xuất hiện những ca bệnh thiếu chất kiểu này. Tôi cho dùng nhiều hơn đối với những con đang lớn và con cái mang trứng.

H: Tôi nuôi 1 con rùa Geochelone Sulcata (còn gọi là rùa chân gai châu Phi, chính là các em Sulcata lừng lẫy mà nhiều cũng mem cũng đang nuôi đấy) và tôi sống ở Arizona. Rùa của tối được ở ngoài trời hầu hết thời gian trong năm. Bé đang sống rất khỏe, nhưng tôi vẫn lo, liệu có càn cung cấp thêm thức ăn bổ sung vitamin D3 vào lượng canxi mà tối vẫn đang luôn cho ăn hàng ngày ko??

Đ: Bạn thật may mắn được sống ở một nơi mà nhiều ngày trong năm có bầu trời trong vắt và tập trung nhiều loại bò sát yêu nắng ráo. Giống như con rùa của bạn, chúng cũng tổng hợp lượng vitamin D3 cần thiết từ UVB trong ánh mặt trời. Ở đây, tối tin là bạn ko cần cho ăn thêm D3 bổ sung nữa. Nếu bạn sống ở xa về phía Bắc hơn nữa, hoặc trong vùng nhiều mây, thì sẽ khác. Ở những vùng như vậy, bổ sung thêm bột dinh dưỡng vào thực phẩm mới là nên làm.

H: Tôi đọc nhiều sách đều nói rằng nên dùng nhiều vitamin A bổ sung thường xuyên??

Đ: Nếu khẩu phần ăn đã chuẩn thì điều này cũng chẳng cần thiết. Chắc chắn là tôi không bao giờ khuyên dùng thuốc bổ sung thuần vitamin A hoặc D đã được làm giàu vì sẽ có khả năng dùng quá liều

H: Thay vì dùng mấy cái thứ đèn UVB đắt tiền đó, tôi có thể dùng loại giọt vitamin D3 “ánh mặt trời dạng lỏng” không?(liquid sunshine D3 drops)

Đ: Tôi tuyệt đối khuyến cáo bạn ko sử dụng những sản phẩm loại này. Chúng tiềm tàng những nguy hiểm làm rùa bị sốc thuốc do quá liều (tương tự như vitamin A ở trên đó). Tránh tuyệt đối.

H: Rùa có thể bị “quá cân” được không?

Đ: Có chứ. Những loài có chu kỳ hoạt động hàng năm ngắn ngủi do ngủ đông, hoặc ngủ hè,(estivation trong nguyên văn, nghĩa là: lịm đi, mê mệt trong mùa hè) , hoặc cả 2, rất dễ bị ảnh hưởng do tình trạng thức ăn thừa mứa. Những loại rùa “năng động” như rùa Russian hoặc rùa Sulcata sẽ ít bị hơn. Tôi đã chứng kiến vài ca rùa béo phì rồi. Trong thực tế, rùa nào mà bị áp đặt 1 khẩu phần ăn ko thích hợp cũng đều có thể bị quá cân, và dính phải chứng gan nhiễm mỡ.

Một chú rùa Russian (Testudo horsfieldii) được nuôi trong chuồng kín (vivarium tank), được cho ăn băng rau diếp và hoa quả. Phần mai rùa bị teo và móp méo nghiêm trọng, hậu quả điển hình của một thực đơn thiếu canxi và/hoặc vitamin D3. Phần mỏ rùa cũng mọc nhọn dài quá mức. Những chuồng nuôi kiểu bể cá không được khuyến khích cho loài rùa cạn. Rất cảm ơn Marty La Prees đã giải cứu và cung cấp hình ảnh chú rùa này. Hiện em rùa đã đang được nuôi trong 1 môi trường thích hợp và với 1 khẩu phần ăn cũng thích hợp không kém. Không may là, phần mai bị biến dạng sẽ không bao giờ phục hồi được nữa.